Mag ik een legaat verzwijgen? Wat zijn de consequenties?
Nee, je mag een legaat niet verzwijgen. Op grond van de wet zijn de erfgenamen verplicht om de legataris te informeren over het bestaan van het legaat en het legaat af te geven. Zij moeten de legatarissen dus aanschrijven. Doen zij dit niet? Dan zijn de erfgenamen privé aansprakelijk.
- Het legaat
- Wanneer is het legaat opeisbaar?
- Het aanschrijven van de legataris
- De rol van de notaris bij het aanschrijven van legatarissen
- Tot wanneer kan de legataris aanspraak maken op het legaat?
- Legaat aanvaarden
- Keuzelegaat tegen inbreng
Het legaat
Een legaat is een schuld van de nalatenschap. De erflater heeft een testament opgesteld, of een los legaat, en daarmee iets nagelaten aan een bepaald persoon of organisatie. Een legaat kan verschillende bezittingen bevatten:
- een specifiek omschreven goed uit de nalatenschap, zoals een auto, schilderij of een huis;
- bezittingen van een bepaalde soort, zoals ‘al mijn sieraden’ of ‘al mijn schilderijen’;
- een geldbedrag;
- een bepaald recht, zoals het recht van vruchtgebruik.
In het legaat kan ook zijn opgenomen dat de ontvanger, de legataris, een tegenprestatie moet leveren. Bijvoorbeeld het vergoeden van een bedrag. Dat kan als de erflater een bepaald goed aan de legataris wil nalaten, maar de waarde daarvan in de nalatenschap wilt laten.
Meer weten over het afhandelen van legaten? Dat lees je in een apart bericht.
Voorbeeld
De erflater laat een klassieke auto na aan een legataris, maar heeft daarbij bepaald dat de legataris de waarde van de auto aan de erfgenamen moet overmaken. De erflater kan ook hebben bepaald dat de legataris een deel van de waarde moet vergoeden.
De wettelijke regels voor het legaat zijn geregeld in de artikelen 4:117 e.v. van het Burgerlijk Wetboek.
Wanneer is het legaat opeisbaar?
In beginsel is een legaat direct opeisbaar. Tenzij het legaat een geldbedrag betreft of als de erflater in het testament iets anders heeft bepaald. In geval van een geldbedrag geldt dat dit bedrag pas opeisbaar is 6 maanden na het overlijden. Dat wil niet zeggen dat het bedrag niet eerder uitbetaald kan of mag worden.
Het aanschrijven van de legataris
De erfgenamen zijn verplicht om de legataris zo spoedig mogelijk op de hoogte te stellen van het legaat. Als er een executeur is benoemd, ligt deze verplichting van het aanschrijven van legatarissen bij de executeur. Deze verplichting staat beschreven in artikel 4:119 van het Burgerlijk Wetboek.
Het enkel informeren van de legataris is niet voldoende. De erfgenamen moeten er ook voor zorgen dat de legataris het legaat ontvangt. Als er bijvoorbeeld een woning is gelegateerd, moet de woning nog wel geleverd worden.
De erfgenamen blijven aansprakelijk voor het voldoen van het legaat, ook als er een executeur is. Als een erfgenaam zuiver heeft aanvaard, is hij/zij ook met het privévermogen aansprakelijk. Ook als blijkt dat de executeur onzorgvuldig heeft gehandeld door bijvoorbeeld met opzet geen legaten uit te betalen. De erfgenamen kunnen deze verantwoordelijkheid niet afschuiven op de executeur. Zij kunnen de executeur wel aansprakelijk stellen op grond van een onrechtmatige daad.
De erfgenamen kunnen de privéaansprakelijk vermijden door een erfenis beneficiair te aanvaarden. Dan wordt er eerst een boedelbeschrijving opgemaakt en aan de hand van deze beschrijving de erfenis verdeeld. De erfgenamen zijn dan niet aansprakelijk voor eventuele schulden.
De rol van de notaris bij het aanschrijven van legatarissen
De notaris hoeft de legataris niet te informeren over het legaat. Als een notaris een verklaring van erfrecht opstelt, moet hij de erfgenamen wel wijzen op de verplichtingen die daarin staan. Als er in het testament een legaat of last is opgenomen, moet de notaris de erfgenamen hierover informeren. De uitvoering daarvan ligt bij de erfgenamen. Dit is recent bepaald door het Gerechtshof Amsterdam.
Tot wanneer kan de legataris aanspraak maken op het legaat?
De legataris heeft 20 jaar de tijd om het legaat op te eisen. Daarna verjaart de vordering. Dit staat in artikel 3:306 van het Burgerlijk Wetboek. De termijn begint te lopen vanaf het moment van overlijden van de erflater. Dit termijn kan worden verlengd als de erfgenaam of executeur opzettelijk het legaat heeft verzwegen. Als de legataris dus niet wist van het legaat, heeft de legataris bij ontdekking daarvan nog zes maanden de tijd op het legaat op te eisen.
Legaat aanvaarden
De wet stelt geen verplichtingen aan het aanvaarden van een legaat. Dat is omdat de wet ervan uitgaat dat de legataris het legaat aanvaardt. Maar de legataris is niet verplicht om het legaat te aanvaarden, hij of zij mag deze ook weigeren.
De erflater kan in het testament wel een termijn stellen voor het aanvaarden van het legaat. Bijvoorbeeld zes maanden.
De kantonrechter kan op verzoek van een belanghebbende, bijvoorbeeld een erfgenaam, een termijn stellen aan de legataris. Binnen dat termijn moet de legataris aangeven of hij/zij het legaat verwerpt of niet. Nadat de termijn van de kantonrechter is verstreken, kan de legataris geen aanspraak meer maken op het legaat.
Keuzelegaat tegen inbreng
Een keuzelegaat is een bepaling in een testament. Met dit keuzelegaat verleent de erflater aan een bepaald persoon de bevoegdheid om een keuze te maken uit de nagelaten goederen. Wat die keuze precies inhoud staat in het testament beschreven.
Bij een keuzelegaat met inbreng wordt aan de legataris de verplichting opgelegd om de waarde van het gelegateerde aan de nalatenschap te voldoen.