Legaten afhandelen

• Legaten afhandelen
• Legaten gaan voor
• Wat is een geldig legaat?
• Kan een erfgenaam ook een legaat krijgen?
• Je hoeft een legaat niet aan te nemen
• Legaten en de erfbelasting
• De afgifte van het legaat

Legaten afhandelen

In het testament van de overledene liet deze enkele legaten na. Hoe moet je daarmee omgaan als je het testament gaat uitvoeren?

Er zijn veel verschillende soorten legaten. De meest eenvoudige is die waarbij een duidelijk geldbedrag wordt nagelaten aan een duidelijk omschreven persoon of goed doel. Er zijn ook veel lastiger gevallen, waarbij aan het legaat verplichtingen zijn verbonden.

Legaten gaan voor

Een ontvanger van een legaat is niet altijd een erfgenaam. Dit is alleen te begrijpen voor juristen. Een erfgenaam komt in de plaats van de overledene. Die krijgt zowel de bezittingen als de schulden. Bij het afhandelen van een testament gaan de legaten voor op de erfgenamen. Dus bijvoorbeeld er is een erfenis van € 500.000 met een legaat van € 300.000 voor het Rijksmuseum. Het museum krijgt € 300.000, de erfgenamen de overige € 200.000 en de eventuele schulden in de nalatenschap. Het legaat is een soort schuld uit de nalatenschap die eerst voldaan moet worden.

Wat is een geldig legaat?

Een legaat kan in een testament of in een codicil zijn opgenomen. Het legaat moet duidelijk zijn omschreven. Controleer altijd of je het laatste testament in je bezit hebt. Je kunt dit controleren bij het Centraal Testamentenregister (CTR).

Wat is dan een geldig codicil? Een codicil is een handgeschreven documenten, ondertekend en gedateerd (drie eisen dus). Daarin kan de overledene een duidelijk omschreven object nalaten. Het kan niet zijn gebruikt om geld na te laten. Het zijn alleen spullen die behoren tot de inboedel. Dat wil zeggen dat een legaat voor een auto of fiets niet geldig is.

Kan een erfgenaam ook een legaat krijgen?

Ja zeker kan dat. De erflater had bijvoorbeeld bedacht om een bepaald schilderij aan een bepaald kind na te laten. Dat kan dan via een legaat in een testament of in een codicil. Let bij de afhandeling van de erfenis op dat het legaat niet ten koste van het erfdeel gaat. De overledene kan dat ook anders bepalen. Dan moet de waarde van het eerder genoemde schilderij wel van het erfdeel afgetrokken. Als dat het geval is, staat dat in het testament beschreven.

Je hoeft een legaat niet aan te nemen

Een legaat kan op verschillende manieren belastend zijn. Vandaar dat je het ook kan verwerpen. Dat kan juridisch vormvrij, maar het is toch zeker aan te bevelen dit schriftelijk te (laten) doen. Dan kan er achteraf geen discussie ontstaan over deze verwerping.

Redenen om een legaat niet aan te nemen:

• Legaat onder verplichte inbreng. Bijvoorbeeld je hebt recht op een huis tegen betaling van de helft van de marktwaarde. Je kunt het oneens zijn met de verplichting, of daar niet aan kunnen voldoen. Je ontvangt het legaat alleen als je aan de voorwaarden voldoet.
• Legaat onder last. Het legaat bevat een verplichting. Bijvoorbeeld je ontvangt een hond en € 2.000 euro om voor de hond te zorgen. Je wil die verplichting niet dat je de hond krijgt.
• Fiscale motieven. Een legaat kan vrij van rechten zijn (zie hieronder). Het kan ook zijn dat jij de erfbelasting moet afdragen. In dat geval kan dat een reden zijn om het legaat te verwerpen. De erfbelasting kan behoorlijk hoog zijn.
• Persoonlijke overweging. Jouw relatie tot de overledene is zo dat je helemaal niets van die persoon wil hebben. Bijvoorbeeld een legaat om iets goed te maken dat bij leven heeft plaatsgevonden.

Legaten en de erfbelasting

Legaten vallen onder de erfbelasting. Je betaalt dus het gewone tarief aan erfbelasting. Nu kan een erflater in het testament bepalen dat jij geen belasting hoeft te betalen. Dat wil zeggen dat die belasting uit de erfenis wordt betaald. Jij krijgt als het ware een netto legaat. De erfgenamen betalen dan de erfbelasting over het legaat. De waarde van het legaat is de waarde in het economisch verkeer.

Goede doelen met de ANBI-status betalen helemaal geen erfbelasting. Bij een legaat voor Gered Gereedschap is bruto dus netto. Laat iemand dus € 2.000 na aan een dergelijk goed doel, dan hoeft er geen belasting betaald te worden.

De afgifte van het legaat

Het legaat moet afgegeven door de erfgenamen of door de executeur als die er is. Als de executeur dat niet doet (vergeet bijvoorbeeld), dan zijn de erfgenamen persoonlijk aansprakelijk. De afgifte moet zo spoedig mogelijk, behalve bij een legaat in geld.

In een apart bericht lees je meer over het informeren van legatarissen.