Wat moet je doen als een zelfstandig ondernemer met personeel overlijdt?
In dat geval komt er veel op de nabestaande af. Zij zijn namelijk direct van rechtswege de werkgever van dat personeel. Zij moeten snel handelen en besluiten wat zij willen. Stoppen met de onderneming moet direct in gang worden gezet.
De positie van een zelfstandige met personeel
De overledene had een onderneming, niet als ZZP-er maar juist als eenmanszaak met personeel. Denk bijvoorbeeld aan de arts die zijn assistenten in dienst heeft, de timmerman met zijn maatje, de veehouder met zijn medewerkers. De werkgever, ondernemer en overledene vallen hier allemaal samen in één persoon. Er is geen afgescheiden vermogen en dus gaan alle rechten en plichten van de ondernemer over op de erfgenamen. Welke keuzes en welke stappen moeten zij nu nemen?
Zelfstandige met personeel
De zelfstandige met personeel, is ondernemer en werkgever. Dat wil zeggen dat met het overlijden van de ondernemer de onderneming niet vanzelf is opgehouden, zoals dat het geval is bij de ZZP-er. Het personeel is per direct in dienst van de erfgenamen, tenzij in de arbeidsovereenkomst iets anders was geregeld.
Artikel 675 Burgerlijk Wetboek Boek 7
Keuze voortzetten of staken
De eerste keuze die de erfgenamen moeten maken is of zij de onderneming willen voortzetten of staken. Bij voortzetten kunnen zij dat zelf op zich nemen of de zaak verkopen aan een ander. Belangrijke vragen zijn hierbij of de onderneming ook zonder de ondernemer verder kan. Heeft de onderneming een waarde zonder de ondernemer? Hoe kun je op korte termijn kopers vinden voor de onderneming.
Bedrijfsopvolging
Kiezen de erfgenamen voor het voortzetten van de onderneming en zijn zij de echtgenoot of kinderen van de overledene? In dat geval hebben zij mogelijk recht op gebruik van de bedrijfsopvolgingsregeling. Hiermee betalen zijn (veel) minder erfbelasting over de waarde van het ondernemingsvermogen.
Einde arbeidsovereenkomst
Besluit je om de onderneming niet voort te zetten? Dan moet je het personeel ontslaan. Dat personeel heeft recht op een ontslagvergoeding.
Er zijn twee opties. De eerste optie is dat de werkgever zo verstandig is geweest een ontbindende bepaling op te nemen in de arbeidsovereenkomst over mogelijk overlijden. In dat geval staat er in de arbeidsovereenkomst dat die eindigt bij overlijden van de werkgever. De arbeidsovereenkomst eindigt van rechtswege. Juridisch is er verschil van inzicht of er nu wel of niet nog een vergunning van het UWV moet worden aangevraagd. Daarom is het voor de zekerheid verstandig dat ook in deze situatie te doen.
De tweede optie is dat die bepaling er niet is. Nu moeten de nabestaanden een ontslagvergunning aanvragen bij het UWV. Bij overlijden van de werkgever is dat het einde van de onderneming, de toestemming zal dus eenvoudig worden verkregen.
Compensatie voor de ontslagvergoeding
De nabestaanden betalen de werknemers die zij ontslaan een ontslagvergoeding, officieel transitievergoeding. Indien die betaald is als gevolg van het overlijden van de werkgever bestaat er recht op compensatie door het UWV. Er zijn diverse voorwaarden verbonden aan de vergoeding door het UWV. Het belangrijkste is dat deze vergoeding alleen geldt voor kleine ondernemers, met minder dan 25 werknemers.
Je kunt die aanvragen binnen twaalf maanden na de toestemming voor het eerste ontslag. Er zijn maxima die te maken hebben met de berekening van de vergoeding volgens de wettelijke normen.
Om de compensatie aan te vragen kan het UWV vragen om een Verklaring van Erfrecht. Soms gaan ze akkoord met een ander bewijs waaruit blijkt dat je bevoegd bent de compensatie aan te vragen namens de nabestaanden.